Rehber →
X. Sosyal güvenlik hakları
A. Sosyal güvenlik hakkı
MADDE 60. –
- Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir.
- Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.
B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler
MADDE 61. –
- Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malûl ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlar.
- Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır.
- Yaşlılar, Devletçe korunur. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.
- Devlet, korunmaya muhtaç çocukların topluma kazandırılması için her türlü tedbiri alır.
- Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.
C. Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları
MADDE 62. – Devlet, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gereken tedbirleri alır.
Anayasa Sosyal Güvenlik Hakları
Anayasa’da Sosyal Güvenlik ve Sosyal Koruma
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, vatandaşlarının refahını ve güvenliğini sağlamaya yönelik temel hükümleri içerir. Bu bağlamda, Anayasa Madde 60 herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğunu ve devletin bu hakkı sağlamakla yükümlü olduğunu belirtirken, Anayasa Madde 61 ise devletin sosyal yardıma ihtiyaç duyan belirli kesimleri özel olarak koruma sorumluluğunu vurgular. Bu maddeler, Türkiye’nin sosyal devlet niteliğinin temel taşlarını oluşturur.
| Anayasa Maddesi | Ana Konusu | Kapsamı ve Devletin Yükümlülüğü |
|---|---|---|
| Madde 60 – Sosyal Güvenlik Hakkı | Herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olması. | Devlet, bireylerin sosyal güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla gerekli önlemleri alır ve ilgili kurum/yapıları oluşturur. Hastalık, yaşlılık, işsizlik, engellilik gibi durumlarda korunmayı hedefler. Sosyal adaletin ve refahın sürdürülebilirliği için önemlidir. |
| Madde 61 – Sosyal Koruma | Devletin sosyal yardıma ihtiyaç duyan bireyleri koruma yükümlülüğü. | Devlet; harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimlerini, malul ve gazileri, sakatları, yaşlıları, düşkünleri, kimsesiz çocukları ve korunmaya muhtaç bireyleri özel olarak himaye eder. Bu grupların sosyal hayata katılımını kolaylaştırmak, yaşam standartlarını yükseltmek ve insan onuruna yaraşır koşullarda yaşamalarını sağlamakla sorumludur. |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Anayasa’nın 60. maddesi hangi temel hakkı güvence altına alır?
Anayasa’nın 60. maddesi, her bireyin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğunu güvence altına alır. Bu, hastalık, yaşlılık, işsizlik ve engellilik gibi durumlarda devletin bireyleri koruma yükümlülüğünü kapsar. - Sosyal güvenlik hakkını sağlamak devletin hangi sorumlulukları arasındadır?
Devlet, sosyal güvenlik hakkını sağlamak için gerekli önlemleri almak, ilgili kurum ve yapıları oluşturmak ve bu hakların tüm vatandaşlara etkin ve adil bir şekilde ulaşmasını temin etmekle yükümlüdür. - Anayasa Madde 61, hangi kesimleri özel olarak koruma altına alır?
Madde 61; harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimlerini, malul ve gazileri, sakatları, yaşlıları, düşkünleri, kimsesiz çocukları ve korunmaya muhtaç bireyleri özel olarak himaye etme yükümlülüğünü devlete yükler. - Madde 61’in sosyal devlet ilkesiyle bağlantısı nedir?
Madde 61, sosyal devlet ilkesinin önemli bir yansımasıdır. Toplumda dezavantajlı durumda olan bireylerin korunmasını, sosyal hayata katılımlarının kolaylaştırılmasını, yaşam standartlarının yükseltilmesini ve insan onuruna yaraşır koşullarda yaşamalarını sağlamayı anayasal güvence altına alır. - Bu maddelerin bir arada değerlendirilmesinin önemi nedir?
Madde 60 ve Madde 61, birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Madde 60 genel bir sosyal güvenlik çerçevesi sunarken, Madde 61 bu çerçeve içinde özel olarak korunması gereken hassas grupları belirtir. Birlikte, Türkiye’nin sosyal devlet anlayışını ve vatandaşlarına sağladığı anayasal güvenceleri net bir şekilde ortaya koyarlar.
