Anayasada güvence altına alınan mülkiyet hakkı nedir?
Mülkiyet hakkı nedir?
Rehber →
XII. Mülkiyet hakkı
MADDE 35. – Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.
Mülkiyet Hakkı İhlallerinin Çeşitli Boyutları
Mülkiyet hakkı ihlalleri sadece yukarıda belirttiğiniz durumlarla sınırlı değildir. Bu ihlaller, hem özel hukuk hem de kamu hukuku alanında çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. İşte bazı ek örnekler:
- Fiziksel Müdahale: Mülke izinsiz girilmesi, mülkün tahrip edilmesi veya kullanılmasının engellenmesi.
- Hukuki Engel: Mülkiyet hakkının yasal olmayan bir şekilde sınırlandırılması veya ortadan kaldırılması. Örneğin, bir mülkün üzerine haksız olarak bir başkasının adına tapu kaydı yapılması.
- İdare İşlemleri: İdare tarafından alınan bir kararın, mülkiyet hakkını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemesi.
- Borç İlişkilerinden Kaynaklanan İhlaller: Bir borç ilişkisinden doğan bir hak, mülkiyet hakkını sınırlayabilir. Örneğin, ipotekli bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkı, ipotek alacağının ödenmemesi durumunda sınırlanır.
Mülkiyet Hakkı İhlallerinde Hukuki Koruma
Anayasa tarafından güvence altına alınmış temel bir haktır. Bu nedenle, bu hakkın ihlallerine karşı hukuki yollara başvurulabilir. Mülkiyet hakkı ihlali durumunda yapılabilecekler:
- Tazyik Davası: Mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasıyla açılan dava türüdür. Bu davada, ihlali yapan kişinin mülkiyet hakkını iade etmesi veya zararın giderilmesi talep edilir.
- İptal Davası: Hukuki bir işlemle mülkiyet hakkının ihlal edildiği durumlarda, bu işlemin iptali talep edilir.
- Tescil Davası: Mülkiyet hakkının tescili veya sınırlandırılması talep edilir.
- Tazminat Davası: Mülkiyet hakkının ihlali nedeniyle oluşan zararın giderilmesi talep edilir.
Kaç Çeşit Mülkiyet Hakkı Vardır?
Taşınır ve Taşınmaz Mülkiyetin Ötesinde
- Taşınır ve taşınmaz mülkiyet ayrımı, mülkiyet hakkının en temel ve yaygın sınıflandırma yöntemidir. Ancak mülkiyet hakkı, bu ikiliğe indirgenemez.
- Hak sahiplerinin sayısına göre:
- Tek kişiye ait mülkiyet: Bir tek kişinin mülkiyet hakkına sahip olduğu durumdur.
- Birden fazla kişiye ait mülkiyet:
- Paylı mülkiyet: Belirli oranlarda birden fazla kişiye aittir.
- Elbirliği mülkiyeti: Tüm malikin ortak bir payı olduğu bir durumdur.
- Hakların kapsamına göre:
- Tam mülkiyet: Mülkiyet hakkının tüm unsurlarını içeren en geniş kapsamlı mülkiyet türüdür.
- Sınırlı mülkiyet: Mülkiyet hakkının bazı unsurlarının kısıtlandığı durumdur (örneğin, irtifak hakkı, rehin hakkı gibi).
Diğer Mülkiyet Türleri ve Özellikleri
- Kat mülkiyeti: Apartman daireleri gibi bağımsız bölümler üzerinde kurulan özel bir mülkiyet türüdür.
- İşyeri mülkiyeti: İşyerleri üzerinde kurulan ve kat mülkiyetine benzer özellikler taşıyan bir mülkiyet türüdür.
- Sınai mülkiyet: Buluşlar, markalar, tasarım gibi fikri ürünler üzerindeki mülkiyet hakkıdır.
- Entelektüel mülkiyet: Sınai mülkiyetin daha geniş kapsamlı bir ifadesidir ve edebi eserler, sanat eserleri gibi tüm fikri ürünleri kapsar.
- Devlet mülkiyeti: Devlete ait olan mallar üzerindeki mülkiyet hakkıdır.
Ayrıca bakınız
- İlginizi Çekebilir: Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler
