Rehber →
IV. Özel hayatın gizliliği ve korunması
A. Özel hayatın gizliliği
MADDE 20. – Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. (Mülga cümle: 3.10.2001-4709/5 md.)
(Değişik: 3.10.2001-4709/5 md.) Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar.
B. Konut dokunulmazlığı
MADDE 21. – (Değişik: 3.10.2001-4709/6 md.) Kimsenin konutuna dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar.
C. Haberleşme hürriyeti
MADDE 22. – (Değişik: 3.10.2001-4709/7 md.) Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.
Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, karar kendiliğinden kalkar.
İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir.
Temel Haklar ve Sınırlanma Koşulları (Anayasa 20–22)
| Hak | Ne Anlama Gelir? | Ne Zaman Sınırlanabilir? | Gereken Yetki |
| Özel Hayatın Gizliliği | Kişisel ve aile hayatına saygı hakkıdır. | Suç önleme, kamu düzeni, ahlâk, sağlık, diğer kişilerin hakları | Hâkim kararı / gecikmede yazılı emir |
| Konut Dokunulmazlığı | Kimsenin izni olmadan evine girilemez. | Yukarıdaki nedenlerle | Hâkim kararı / gecikmede yazılı emir |
| Haberleşme Hürriyeti | Kişinin mektup, telefon, mesaj gibi iletişim haklarıdır. | Aynı sebeplerle, örneğin suç araştırması | Hâkim kararı / gecikmede yazılı emir |
Önemli Not: Hâkim onayı 24 saat içinde alınmazsa, işlemler geçersiz sayılır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Polis, özel bir nedene dayanmadan evime girebilir mi?
Hayır. Konut dokunulmazlığı, Anayasa ile güvence altındadır. Hâkim kararı ya da gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yazılı yetkili emir olmadan evinize girilemez ve arama yapılamaz.
2. Üstüm aranabilir mi? Arama için ne gerekir?
Kişinin üzeri, özel eşyası ya da belgeleri, yalnızca hâkim kararıyla veya gecikmede sakınca varsa kanunen yetkilendirilmiş makamın yazılı emriyle aranabilir.
3. Telefonum dinlenebilir mi?
Haberleşmenin gizliliği esastır. Sadece milli güvenlik, kamu düzeni veya benzeri ciddi sebeplerle, hâkim kararı veya yetkili makamın yazılı emriyle ve belirli süreyle dinleme yapılabilir.
4. Bu haklar tamamen kaldırılamaz mı?
Hayır. Bu haklar temel hak ve özgürlüklerdir. Ancak kanunla ve istisnai durumlarda sınırlanabilir. Keyfi uygulamalara asla izin verilmez.
