Üst Düzey Yönetici Belgesi
Siyaset Bilimi Siyaset Bilimi Hakkında Herşey!İncele
Modelistlik Kursu

SOSYAL BELEDİYECİLİK

Sosyal belediyecilik

Sosyal belediyecilik, sosyal devletin, vatandaşlarına sunmakla yükümlü olduğu sosyal politika ve faaliyetlere belediyelerin de katılıp yerel düzeyde birtakım sosyal yardım ve hizmetleri yapmasını ifade etmektedir. ve işlevleri sosyal devletle kıyaslanmak suretiyle açıklanacaktır. Daha sonra ise sosyal belediyeciliğin tarihsel gelişimi ve zamanla sosyal belediyecilik anlayışında yaşanan değişim irdelenecektir.

Sosyal Belediyecilik Kavramı

Dünyada ve ülkemizde son yıllarda kamu yönetimi alanında yaşanan hızlı değişim siyasal yapıların ve kurumların kendilerini yeniden tanımlamalarını öngörmektedir. Kamu yönetimini daha etkili ve daha verimli kılmak adına, iyileştirme amacıyla girişilen bu yeniden düzenlemeler sonucunda gerçekleştirilen yenilikler günümüzde de artarak devam etmektedir. Yaşanan bu hızlı değişikliklerle beraber dünyada küreselleşme ve yerelleşme bağlamında yaşanan süreç; yerel dinamikleri ve değerleri ön plana çıkarmaktadır. Yaşanan bu süreç kamu yönetim sisteminin yerel ayağını oluşturan ve yerel yönetim denince akla ilk gelen kurumlar olan belediyeleri de gerek organizasyon yapılarında ve iş süreçlerinde gerekse de yerine getirdikleri fonksiyonlarda yenilenmeye ve değişime zorlamaktadır. Yasaların değişmesi, hızlı kentleşme, kentleşme ile birlikte ortaya çıkan sorunlar, küreselleşme ile var olan yerelleşme ve göç olgusu belediye yönetimi anlayışında değişime sebep olan başlıca unsurlardır. Özellikle sosyal devlet anlayışında meydana gelen değişiklikler, devletin yerel ayağını oluşturan belediyeleri sosyal alanda daha aktif olmaya itmiştir. Bu durum belediyelerin sosyal harcamalarını arttırırken sosyal belediyecilik anlayışını da doğurmuştur. Sosyal belediyecilik, belediyelerin sosyal fonksiyonlarını arttıran ve sosyal yaşam içinde aktif hale gelmelerini sağlayan, yani sosyal devletin gereklerini gerçekleştirmeye yönelik olarak belediyelere yeni birtakım görevler yükleyen bir anlayıştır.

Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Hizmetlerinin Gelişimi

Türk yönetim tarihindeki esaslı değişim Tanzimat’la birlikte başlamıştır. Tanzimat, Türk yönetim tarihinde bir dönüm noktasıdır. Modern anlamda kamu yönetim birimlerinin ortaya çıkısı da bu döneme rastlar. İlk belediye teşkilatları da, bu dönemden itibaren kurulmaya başlanmıştır. İstanbul Şehremaneti ve Altıncı Belediye Dairesi’nin kuruluşu ile birlikte Türk belediyeciliğinin temelleri atılmıştır. Bundan önceki dönemde, beledi nitelikteki hizmetleri; vakıflar, kadılık kurumu, loncalar ve bu günkü deyimiyle diğer sivil toplum örgütleri karşılamıştır. Ancak değişen dünya koşulları ve Kırım Harbi’nin etkisiyle Osmanlı beledi nitelikteki hizmetlerin ifasını belediye teşkilatlarına yüklemiştir. 1877’de çıkan Belediye Kanunu’nda belediyelerin organları, Belediye Reisi, Belediye Meclisi ve Cemiyet-i Belediye’den oluşmuştur.

Bu kanun 1930 yılına kadar yürürlükte kalmıştır. Dolayısıyla Ülkemizdeki sosyal belediyeciliğin gelişiminde Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar olan süreci üç dönem halinde ele alıp Birinci dönem, Cumhuriyetin ilk yılları olan 1923 – 1945 dönemidir. Bu dönem belediyelerin geniş yetkilerle donatıldığı ve İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar mahalli nitelikli hizmetlerin karşılanmasında belediyelerin aktif olduğu dönemdir. Bu dönemde belediyelerin görev ve sorumlulukları üzerinde 1580 sayılı belediye yasası belirleyici olmuştur. Bu yasa, belediyelere kentsel hizmetlerden çok çeşitli sosyal politikalara kadar epeyce görev vermiştir. İkinci dönem, 1945-1990 dönemidir.

Bu dönem, temel kentsel hizmetler, eğitim, sağlık, sosyal yardım ve sosyal hizmetler gibi sosyo-kültürel nitelikli hizmetlerde merkezi idarenin baskın hale geldiği dönemdir. Bu dönemde belediyeleri sosyo-kültürel hizmetlerde ikinci plana düşüren bir diğer gelişme de, 1961 Anayasası ile sosyal devlet niteliği kazanan devletin eğitim, sağlık, sosyal yardım ve hizmetler ile konut ihtiyacının karşılanmasına daha büyük önem vermeye başlamasıdır. 1930 tarihli Belediye Kanunu ile esaslı bir düzenleme getirilmiş, 1984 yılında çıkarılan 3030 sayılı kanunla Büyükşehir belediyeleri kurularak belediyelerle ilgili farklı bir yapılanmaya gidilmiştir. Üçüncü dönem ise, 1990’dan günümüze kadarki dönemdir. 1990’lı yıllardan itibaren belediyelerin etkinliğinin özellikle büyükşehirlerde yeniden artmaya başladığı dönemdir. Bu dönemde; büyükşehir belediyeleri başta olmak üzere belediyelerin sosyal politika alanındaki hizmetlerinin tür ve kapsamını genişletilmiştir.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILARIMIZ;